związany był ze sprawowaniem władzy przez jednoosobowe, autorytarne jednostki. Polegał na wprowadzeniu do powszechnej świadomości uwielbienia dla rządzącego, przekonaniu o jego wielkości, ponadprzeciętności, a także nieomylności (władzy przypisuje się cechy nadprzyrodzone). Idea kultu jednostki związana jest przede wszystkim z
Józefem Stalinem i wychwalaniu każdej jego decyzji oraz wyjątkowych cech charakteru. Kult jednostki wykluczał jakąkolwiek krytykę wodza. Po raz pierwszy zwrotu
kult jednostki uzył Nikita Chruszczow w tajnym referacie
O kulcie jednostki i jego następstwach, wygłoszonym po śmierci Stalina na XX Zjeździe KPZR w 1956, w którym potępił stalinowskie zbrodnie.
Kult jednostki w Polsce objawił się po II wojnie światowej w stosunku do
Włodzimierza Lenina i Józefa Stalina, a także prezydenta, a następnie I sekretarza PZPR
Bolesława Bieruta. Inne przykłady: N. Ceausescu w Rumunii, F. Castro na Kubie, Kim Ir Sena w Korei Północnej, Mao Tse-tunga w Chinach.