wolna elekcja - słownik pojęć historycznych
Historia Polski klp.pl klp.pl Lektury Analizy i interpretacje Motywy literackie Epoki ☰
  • Słownik pojęć historycznych

  •   a    b    c    d    e    f    g    h    i    j    k    l    ł    m    n    o    p    q    r    s    ś    t    u    v    w    y    z    

  • Słownik postaci
  •   a    b    c    d    e    f    g    h    i    j    k    l    ł    m    n    o    p    q    r    s    ś    t    u    v    w    y    z    

z łacińskiego electio - wybór; wybór na jakieś stanowisko lub urząd (godność świecka, kościelna, wybór władcy). W Polsce po raz pierwszy pojawiła się przy potwierdzeniu wyboru Władysława Jagiełły na króla Polski i do czasów wygaśniecia dynastii Jagiellonów na tronie Polskim polegała na akceptacji członka rodu na polskim tronie.

Po śmierci Zugmunta II Augusta w okresie bezkrólewia
(1572-1573) wykształciła się na sejmie konwokacyjnym zasada powołania króla w wolnej elekcji. Ustalono, że władca wybierany będzie przez całą szlachtę (elekcja viritim) na zjeździe, na którym każdy szlachcic miał prawo wziąć udział osobiście. Stałym miejscem elekcji stała się Wola pod Warszawą.

Pierwszym królem elekcyjnym był Henryk Walezy obrany w 1573, zaś ostatnim Stanisław August Poniatowski. Wolna elekcja osłabiała pozycję króla w państwie, a tron stawał się przetargiem między stronnictwami politycznymi, dawała również możliwość obcej interwencji w sprawy państwa.