klp.plObok kontaktów z Niemcami należało także unormować stosunki z ZSRR, a po jej rozpadzie z nowymi państwami – Rosją, Białorusią i Ukrainą. Najtrudniejsze były relacje z dawnym imperium, na których cień kładła sprawa zbrodni katyńskiej. Mimo oficjalnego uznania przez władze rosyjskie winy NKWD za mord na Polakach i przekazaniu części dokumentów do dziś polscy oficerowie i funkcjonariusze nie doczekali się rehabilitacji (zbrodnia katyńska). Po 1989 roku ważne ze względu na suwerenność państwową było wycofanie wojsk Armii Czerwonej z kraju. 22 maja 1992 roku prezydenci Borys Jelcyn i Lech Wałęsa podpisali traktat o przyjaźni, zaś we wrześniu 1993 roku pożegnano ostatnich żołnierzy rosyjskich. Za rządów Jelcyna stosunki między obydwoma krajami były poprawne. W latach 1998 – 1999 doszło do destabilizacji politycznej w Rosji, co w znacznym stopniu ułatwiło wejście Polski do NATO, ale osłabiło kontakty handlowe miedzy obu krajami. Rola historii we wzajemnych relacjach wzrosła po dojściu do władzy Władimira Putina i wciąż leży na przeszkodzie pełnego pojednania. W listopadzie 2005 roku Rosja wprowadziła zakaz importu polskiego mięsa, co było ewidentną szykaną w stosunku do naszego kraju. Wkrótce Kreml rozszerzył embargo na inne polskie artykuły spożywcze, co poważnie ograniczyło wymianę towarową Polski i Rosji. Kiedy w Warszawie zaczęto rozważać możliwość zainstalowania amerykańskiej „tarczy antyrakietowej”, Moskwa nie ukrywała już swojej wrogości do Polski.
Po dojściu do władzy w Polsce ekipy Donalda Tuska wzajemne stosunki uległy ociepleniu. 7 kwietnia 2010 roku Tusk i Putin jako pierwsi w historii szefowie rządów obu państw wspólnie upamiętnili rocznicę masakry katyńskiej, ale wydarzenie to szybko przyćmiła katastrofa prezydenckiego samolotu podczas podchodzenia do lądowania na lotnisku wojskowym w Smoleńsku 10 kwietnia. 26 listopada 2010 roku rosyjska Duma, głosując, przyjęła historyczną uchwałę „O tragedii katyńskiej i jej ofiarach” uznającą mord katyński za zbrodnię reżimu stalinowskiego, co stanowiło ważny pojednawczy gest przed dwudniową wizytą Miedwiediewa w Warszawie w dniach 6-7 grudnia 2010 roku. Ponowne spotkanie na szczeblu głów państwowych nastąpiło 11 kwietnia 2011 roku w Smoleńsku podczas obchodów pierwszej rocznicy katastrofy smoleńskiej.
Dobrosąsiedzkich kontaktów nie udało się nawiązać z rządzoną przez autokratę Aleksandra Łukaszenko Białorusią. Relacje dodatkowo psuły wrogie działania wobec demokratycznie wybranych władz Związku Polaków na Białorusi, czy procesy członków opozycji. Z koeli stosunki z Ukrainą nawiązywane były stopniowo, mimo iż Polska pierwsza uznała państwowość tego kraju. Sytuacja zmieniła się w obliczu „pomarańczowej rewolucji” w Kijowie w 2004 roku, która masowo poparli Polacy, i która przyczyniła się do zmian na szczeblach władzy – prezydentem został wybrany kandydat demokratyczny Wiktor Juszczenko. Stosunki polsko-litewskie wciąż nie są na tak dobrym poziomie, jak się tego oczekuje, przede wszystkim z powodu ograniczania praw mniejszości polskiej przez Litwinów. Poprawne kontakty Polska utrzymuje z Pragą, Bratysławą i Budapesztem, także w ramach Grupy Wyszehradzkiej.
Po stopniowym odcięciu się od Moskwy i likwidacji Układu Warszawskiego Polska musiała zdecydować o przynależności do struktur międzynarodowych. Od 1993 roku głównie za sprawą prezydenta rozpoczęły się starania o wstąpienie Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego – NATO. Kraje zachodnie obawiały się znacznego sprzeciwu Moskwy wobec zachwiania europejskiej równowagi. 2 lutego 1994 roku Polska przystąpiła do programu „Partnerstwo dla Pokoju”, co rozpoczęło realną drogę do włączenia III RP w struktury NATO. Mimo głośnego sprzeciwu Rosji Polska, Czechy, Węgry otrzymały w 1997 roku oficjalne zaproszenie do Sojuszu. Akt przystąpienia do NATO został przekazany 12 marca 1999 roku sekretarz USA Madeleine Albright. Wydarzenie to przyspieszyło proces modernizacji polskiej armii, a polskie jednostki coraz częściej brały udział w zagranicznych misjach ONZ. W 2003 roku polskie wojska zostały wysłane do Iraku, a po zakończeniu działań zbrojnych wzięły udział w misji stabilizacyjnej. Polska współpracowała także w dziedzinie walki ze światowym terroryzmem, brała udział w operacji Enduring Freedom w Afganistanie.
Polska i Stany Zjednoczone od 1989 roku utrzymywały stabilne relacje dyplomatyczne. Każdy rząd polski po 1989 roku wspierał plany wzmocnienia pozycji militarnej i gospodarczej USA w Europie. Polska współpracuje blisko z USA w takich sprawach jak demokratyzacja, rozprzestrzenianie broni jądrowej, prawa człowieka, współpraca regionalna w środkowej i wschodniej Europie, reforma Narodów Zjednoczonych.
Bliższy sojusz Polski i USA na rzecz bezpieczeństwa został ogłoszony w połowie 2008 roku kiedy porozumienie między Polską i USA zawierało punkty na temat rozmieszczenia na terenie Polski elementów obrony przeciwrakietowej, krok który Rosja uznała za niebezpieczny i spowodował szybką reakcję prezydenta Dmitrija Miedwiediewa. Uznał on, że Polska jest teraz uzasadnionym celem militarnym. Wysoki rangą wojskowy rosyjski powiedział zaś: Polska rozmieszczając system przeciwrakietowy otwiera się tym samym na atak atomowy.
Dowiedz się więcej
1 Polityka wewnętrzna Zygmunta I Starego (1506-1548)
2 Polska w okresie wielkiej wojny północnej (1700-1721)
3 O kształt granic II Rzeczypospolitej
2 Polska w okresie wielkiej wojny północnej (1700-1721)
3 O kształt granic II Rzeczypospolitej
Komentarze
artykuł / utwór: Polska polityka zagraniczna po przełomie 1989
Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)