Polska gospodarka po przełomie 1989

Najważniejsze po 1989 roku były głębokie reformy ekonomiczne. Przede wszystkim zniesiono system nakazowo-rozdzielczy, wprowadzono zasady wolnorynkowe, rozpoczęto także prywatyzację państwowych zakładów. Zarówno w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, jak i Jana Krzysztofa Bieleckiego (powołanego 4 stycznia 1991 roku) tekę wiceministra i ministra finansów objął ekonomista Leszek Balcerowicz. Za cel postawił sobie „zastąpienie życia udawanego – życiem udanym”. Kontynuował on rozpoczęte reformy, mimo iż spotykały się z krytyką społeczeństwa. Swój plan przedstawił już w październiku 1989 roku (plan Balcerowicza). 27 grudnia 1989 roku wprowadzono dziesięć ustaw gospodarczych będących ekonomiczną konstytucją Polski. Pragnął radykalnie zreformować zrujnowaną gospodarkę – nienowoczesny przemysł, przestarzałą infrastrukturę i niekonkurencyjne rolnictwo. Głównym zadaniem Balcerowicza było powstrzymanie hiperinflacji, ustabilizowanie wartości złotego (ograniczenie podaży pieniądza, zniesienie dotacji i subwencji, wprowadzenie realnych stóp procentowych od kredytów, ograniczenie budżetów przedsiębiorstw państwowych, wzmocnienie niezależności banków i NBP. Dzięki zaufaniu zagranicznych instytucji finansowych udało mu się zredukować polski dług zagraniczny i otrzymać nowe pożyczki. Nowy minister usunął również monopol państwa na handel zagraniczny, co spowodowało zapełnienie się sklepowych półek.

16 kwietnia 1991 roku powstała Giełda Papierów Wartościowych, która przypieczętowała przejście do gospodarki rynkowej i była podstawowym wskaźnikiem kondycji gospodarczej kraju. W ramach reform zmieniono system podatkowy – wprowadzono podatek dochodowy od osób fizycznych, a następnie podatek od towarów i usług (VAT) od 5 lipca 1993 roku. Z jednej strony ułatwiło to modernizacyjne procesy, z drugiej – nowe podatki – zahamowały rozwój prywatnej przedsiębiorczości. Państwowe zakłady zmuszono do restrukturyzacji i modernizacji (popiwek – podatek od ponadnormatywnych wynagrodzeń). Wiele z nich zanim pozyskało nowych inwestorów – upadło. Wielka prywatyzacja budziła wiele protestów – często lepiej prosperujące zakłady trafiały w ręce „kolesi” czy partyjnych współpracowników. Mniej emocji budziła „mała prywatyzacja” - przejście sklepów i zakładów usługowych w ręce prywatne. Przeciwko „terapii szokowej” rządów Mazowieckiego coraz liczniej występowały związki zawodowe w tym „Solidarność”. Nie doceniano globalnych zmian, natomiast głęboko odczuwano koszty społeczne reform. Niezrozumienie dla reform odbiło się na skali poparcia dla rządzących. Dochód narodowy zaczął rosnąć dopiero od 1992 roku i wzrost ten utrzymywał się na wysokim poziomie, dzięki czemu Polska nazywana była „tygrysem Europy Wschodniej”. W końcu 1992 roku ponad połowę dochodu narodowego wytwarzały zakłady prywatne (złożyło się na to m.in. uwłaszczanie nomenklatury od jesieni 1988 roku – przekazywaniu państwowych firm na własność ich kierownikom czy dyrektorom).

strona: - 1 - - 2 - - 3 -

Dowiedz się więcej

1 Autonomia galicyjska
2 Ziemie polskie u progu I wojny światowej
3 Powstanie listopadowe – przyczyny, przebieg, skutki

Komentarze
artykuł / utwór: Polska gospodarka po przełomie 1989

Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)

Imię:
E-mail:
Tytuł:
Komentarz:

Historia Polski / Polska gospodarka po przełomie 1989