klp.plRozczarowanie nowym ustrojem spowodowało, że w drugiej połowie lat czterdziestych kolejne fale emigrantów wyjeżdżały na Zachód. Ludność pochodzenia żydowskiego masowo emigrowała do nowego państwa Izrael utworzonego w 1948 roku.
Władze RP na uchodźstwie nie rozwiązały się po powstaniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i istniały do 1989 roku. Istniały także ugrupowania polityczne, a ich członkowie wielokrotnie organizowali kampanie, by zainteresować świat sprawą polską. „Polski Londyn” silnie przeciwstawiał się nowym porządkom w kraju. Nikt nie podważał zasadności utrzymania instytucji państwowych na obczyźnie. Po śmierci 6 czerwca 1947 roku prezydenta Władysława Raczkiewicza, jego następca został związany z obozem piłsudczykowskim August Zaleski, co wywołało sprzeciw niektórych stronnictw. Emigracja polska spośród innych pochodzących z krajów Europy Środkowej, gdzie władzę przejęli komuniści, była najlepiej zorganizowana. Jej słabością były ciągłe podziały polityczne. Konflikty istniały we wszystkich ośrodkach emigracyjnych. Rozbicia nie udało się zażegnać w 1954 roku nawet generałowi Kazimierzowi Sosnkowskiemu. W rezultacie partie „antyprezydenckie” utworzyły Tymczasową Radę Jedności narodowej z radą Trzech (Anders, Arciszewski, Raczyński). Z czasem emigranci coraz bardziej zaczęli asymilować się z ludnością rodzimą, coraz mniej wagi przykładając do spraw politycznych. Większą rolę zaczęły odgrywać organizacje i stowarzyszenia kombatanckie ze Stowarzyszeniem Polskich Kombatantów na czele.
Na Zachodzie prężnie rozwijała się szuka i literatura polska, miedzy innymi dzięki działaniu założonego w Paryżu przez Jerzego Giedroycia Instytutu Literackiego, który wydawał miesięcznik „Kultura” oraz polskie książki, zakazane w kraju. Istniały takie instytucje, jak: Instytut i Muzeum Generała Sikorskiego w Londynie, Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Z Zachodu nadawało także Radio Wolna Europa rozpoczęła nadawać 3 maja 1952 roku), istniała sekcja polska brytyjskiego radia BBS, czy radio Głos Ameryki.
Po 1955 roku i wprowadzeniu polityki odprężenia polska elita polityczna znalazła się w gorszym położeniu. Malały widoki na wywołanie ogólnoświatowego konfliktu, co marginalizowało rolę emigracyjnych przywódców zarówno wobec mocarstw zachodnich, jak i środowisk polonijnych. Wciąż dochodziło do nowych podziałów, inspirowanych czasem przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa. Do zjednoczenia doszło dopiero po śmierci w 1972 roku prezydenta Augusta Zaleskiego, ale władza na uchodźstwie pozostała jedynie symboliczna. Umacniała się rola środowisk związanych z Radiem Wolna Europa kierowanym przez Jana Nowaka-Jeziorańskiego czy paryską „Kulturą”, których działalność wpływała zarówno na elity za granicą, jak i w kraju.
W grudniu 1990 roku ostatni prezydent RP na uchodźstwie – Ryszard Kaczorowski przekazał Lechowi Wałęsie insygnia polskiej władzy przechowywane w Londynie.
Dowiedz się więcej
Komentarze
artykuł / utwór: Polska emigracja w latach socjalizmu
Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)