Przemiany gospodarcze Polski 1945-1955

Podstawową zmianą wynikającą z przejęcia władzy w Polsce przez komunistów było upaństwowienie gospodarki. Już 3 stycznia 1945 roku Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ustawę o nacjonalizacji przemysłu. Państwo przejmowało na jej podstawie bez odszkodowań majątki należące wcześniej do Niemców i kolaborantów. Za odszkodowaniem nacjonalizacji ulegały zakłady przemysłowe zatrudniające powyżej pięćdziesięciu pracowników na jedną zmianę. Niektóre gałęzie przemysłu, takie jak: górnictwo, hutnictwo, włókiennictwo, przemysł spożywczy, poddano całkowitej nacjonalizacji. Ustawa ta w rękach prywatnych pozostawiała jedynie handel, drobny przemysł i rzemiosło.

Początkowo odbudowa gospodarki postępowała stopniowo. Z reformy rolnej skorzystała około 1/4 chłopów. W 1947 roku płaca realna w przemyśle osiągnęła blisko 2/3 płacy z 1938 roku. Bezrobocie szybko ulegało likwidacji. Na podniesienie się gospodarki wpłynęła amerykańska pomoc w ramach programu UNRRA (w 1946 roku 22% dochodu narodowego). Odbudowywano szkolnictwo, działalność wznawiały wyższe uczelnie, odbudowana została infrastruktura kulturalna. W Polsce wprowadzono także centralny system planowania. W ramach niego założono trzyletni plan gospodarczy na lata 1947-1949. Głównym przedsięwzięciem była tzw. bitwa o handel, która na celu miała likwidację hurtowego i detalicznego handlu prywatnego. Innym zadaniem było całkowite zmonopolizowanie przez państwo handlu zagranicznego, bankowości (Narodowy Bank Polski). Ponadto głównymi zadaniami miała być odbudowa przemysłu, w tym rozpoczęcie nowych inwestycji. Wyzwaniem było zagospodarowanie tzw. Ziem Zachodnich i Północnych.

Centralnym planowaniem miała zająć się powołana w 1949 roku Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego, zaś Ministerstwo Przemysłu i Handlu podzielono na sześć ministerstw branżowych. Do budżetu państwa włączono ubezpieczenia społeczne i budżety terenowe, skupiając w rękach rządzących niemal wszystkie zasoby. Plan został zrealizowany z sukcesem, głównie za sprawą masowej migracji ludności ze wsi do miast, dzięki czemu unowocześniała się struktura społeczna Polski (35% ludności miejskiej), w siłę rosła klasa robotnicza. Wyrazem poprawy sytuacji było zniesienie kartek na żywność.

strona: - 1 - - 2 - - 3 -

Dowiedz się więcej

1 Przyczyny dążeń do centralizacji państwa polskiego w okresie rozbicia dzielnicowego
2 Polska za Jana I Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka (1492-1506)
3 Okupacja niemiecka na ziemiach polskich

Komentarze
artykuł / utwór: Przemiany gospodarcze Polski 1945-1955

Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)

Imię:
E-mail:
Tytuł:
Komentarz:

Historia Polski / Przemiany gospodarcze Polski 1945-1955