Polska po II wojnie światowej

Na sytuację polskiego społeczeństwa po zakończeniu II wojny światowej najbardziej wpłynęły olbrzymie straty jakie ludność poniosła w czasie wojny. Życie straciło ponad 6 milionów polskich obywateli (w tym ok. 3 milionów Żydów) Na początku 1946 roku liczba ludności wynosiła niespełna 24 miliony. Wielu z nich było okaleczonych zarówno fizycznie, jak i psychicznie. W kraju rozprzestrzenione były choroby, takie jak gruźlica czy choroby weneryczne. Ponad 600 tysięcy osób było inwalidami wojennymi.

Istotne były związane z masowymi przesiedleniami zmiany terytorialne (utrata Kresów Wschodnich na rzecz ziem przyłączonych na zachodzie i północy – tzw. Ziemie Zachodnie i Północne). Zgodnie z ustaleniami wielkiej trójki z Poczdamu (17 lipiec-2 sierpień 1945) wytyczono nowe granice. Terytorium Polski zmniejszyło się do 312,6 tysięcy km², a wymianie uległa niemal 1/2 wszystkich ziem. Zmiany te doprowadziły do ukształtowania niemal jednolitego pod względem narodowościowym państwa. Przedwojenne mniejszości narodowe, odgrywające w kraju istotną rolę, przestały egzystować. Jedyne nieliczne skupiska narodowe tworzyli Białorusini (ok. 100 tysięcy), Ukraińcy (ok. 150 tysięcy), Litwini (ok. 10 tysięcy) i Niemcy (ok. 200 tysięcy). Nie przekraczały one jednak 2% społeczeństwa. W latach 1945-1946 do Polski powróciło około 1,5 miliona robotników przymusowych, więźniów i jeńców wojennych z III Rzeszy. Trwała też migracja wewnętrzna – między innymi z Polski centralnej na Ziemie Zachodnie i Północne (do końca lipca 1945 – 700 tysięcy osób). Poza granicami kraju pozostało około 1,5 miliona Polaków na ziemiach inkorporowanych do ZSRR i około 0,5 miliona tych, którzy nie powrócili z zachodnich stref okupacyjnych (żołnierzy Władysława Andersa, wychodźców cywilnych z 1939 roku, cywilów ewakuowanych z ZSRR w 1942 roku). Utworzyli oni nową polską diasporę na Zachodzie. Z kolei z Polski wysiedlono około pół miliona osób na Ukrainę, Białoruś i Litwę, zaś z terenów niemieckich objętych przez Polaków wysiedlono około 2,5 miliona osób.

Wskutek represji państw – okupantów została wyniszczona warstwa ziemiaństwa (wywłaszczenia, nacjonalizacja, represje). Do zniknięcia tej warstwy przyczyniła się reforma rolna przeprowadzona przez PKWN. Zniknęła niemal całkowicie burżuazja, słaba pozostała świadomie gładzona w czasie wojny polska inteligencja. Wraz z ludnością żydowską zniknęło z polskich miast drobnomieszczaństwo.

Wskaźnik zniszczeń w przeliczeniu na jednego mieszkańca był w Polsce najwyższy na świecie. Częściowemu lub całkowitemu zniszczeniu uległo 65% zakładów przemysłowych, czego nie zrównoważyło przyłączenie uprzemysłowionych terenów na zachodzie. Zdezorganizowany był transport, a główne miasta leżały w ruinach (Warszawa, Wrocław, Szczecin, Gdańsk, Poznań). Na wsi została zniszczona co piąta zagroda. Chłopi stracili ponadto 2/3 inwentarza żywego. Ogólnie szacowano, że zniszczeniu uległo 38% majątku narodowego, co było odpowiednio większe niż w pokonanych Niemczech, a nieporównywalne z Francją (utrata 1,5% majątku narodowego) czy z Wielką Brytanią (utrata 0,8% majątku narodowego).

Dowiedz się więcej

1 Polska za Jana I Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka (1492-1506)
2 Zabór pruski, Rzeczpospolita Krakowska i Galicja (1815-1846)
3 Pierwsze próby zjednoczeniowe

Komentarze
artykuł / utwór: Polska po II wojnie światowej

Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)

Imię:
E-mail:
Tytuł:
Komentarz:

Historia Polski / Polska po II wojnie światowej