klp.plPretensje niemieckie do Polski były wyrażane od momentu podpisania traktatu wersalskiego. Głównie chodziło o „korytarz” (połączenie Prus Wschodnich zresztą III Rzeszy), Śląsk i Wolne Miasto Gdańsk. 24 października 1938 roku żądanie przyłączenia do Niemiec Gdańska i wybudowania eksterytorialnej autostrady i linii kolejowej przez polskie Pomorze przedstawia ambasadorowi polskiemu – Józefowi Lipskiemu – minister Ribbentrop, ma to doprowadzić do „ostatecznego uregulowania stosunków polsko-niemieckich”. Polska zdecydowanie te żądania odrzuciła. Spowodowało to rozpoczęcie nagonki na II Rzeczpospolitą w niemieckiej prasie, liczne prowokacje, a także ruchy niemieckich wojsk przy granicy z Polską. W styczniu 1939 roku Joachim von Ribbentrop zaproponował Polsce neutralność w przyszłej wojnie z Wielką Brytanią i Francją w zamian za pomoc gospodarczą i sojuszniczy udział. Polska te propozycję stanowczo odrzuciła. 10 marca 1939 roku Stalin wygłasza słynną kasztanową mowę, w której zapowiadał zbliżenie niemiecko-sowieckie. W swoim referacie Stalin stwierdził, że „Związek Radziecki może porozumieć się z każdym państwem, bez względu na jego ustrój”.
15 marca 1939 roku pod pretekstem obrony państwa słowackiego Hitler zajął Czechy i Morawy (utworzenie Protektoratu Czech i Moraw), a 22 marca 1938 roku Litwa zrzekła się na rzecz Niemiec okręgu Kłajpedy. Krąg wokół Polski coraz bardziej się zacieśniał. W połowie kwietnia rozpoczęły się bezpośrednie przygotowania do uderzenia na Polskę pod kryptonimem „Fall Weiss”.
21 marca 1939 roku Niemcy składają oficjalną notę ze swoimi żądaniami względem Polski, którą ta odrzuca 26 marca. 6 kwietnia dochodzi do podpisania zw Londynie układu polsko-brytyjskiego o wzajemnej pomocy na wypadek agresji niemieckiej, a 13 kwietnia podobny dokument zostaje podpisany między Polską a Francję (19 maja dochodzi do podpisania polsko-francuskiego protokołu wojskowego - w razie agresji niemieckiej na Polskę francuskie lotnictwo uderzy natychmiast na III Rzeszę, zaś siły lądowe zostaną użyte w ciągu piętnastu dni, natomiast 25 sierpnia do układu polsko-brytyjskiego o wzajemnej pomocy – do 15 dnia wojny Polska miała otrzymać pomoc brytyjskiej marynarki). Decyzje te świadczyły o klęsce polityki appeasmentu i były reakcją na dalszą ekspansję terytorialną III Rzeszy. Mocarstwa zachodnie pojęły również dialog z ZSRR na wypadek wybuchu wojny z Niemcami.
28 kwietnia Hitler wypowiada polsko-niemiecki układ o nieagresji, 5 maja 1939 roku Józef Beck wygłasza słynne przemówienie w polskim Sejmie zaznaczając, iż Polacy „nie znają pojęcia pokoju za wszelką cenę”. Minister stwierdził konieczność zachowania dotychczasowego statusu Gdańska i podkreślił wolę stawienia oporu niemieckim żądaniom, nawet za cenę konfliktu zbrojnego.
23 sierpnia 1939 roku dochodzi do zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow, pomiędzy ZSRR a III Rzeszą. W tajnym protokole zaznaczono strefy wpływów w Europie Wschodniej. Polska została podzielona wzdłuż linii Narwi, Pisy, Wisły i Sanu. ZSRR otrzymała akceptację wobec swej agresji na Finlandię, Estonię, Łotwę, Besarabię, zaś Litwa miała przypaść Niemcom. Pakt ten gwarantujący Hitlerowi „bezpieczeństwo” na Wschodzie stał się bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny.
| Pakt Ribbentrop – Mołotow - tajny protokół do paktu o nieagresji z 23 sierpnia 1939 roku Z okazji podpisania paktu o nieagresji między Rzeszą Niemiecką a ZSRR, podpisani pełnomocnicy obu stron poruszyli w ściśle poufnej wymianie zdań sprawę wzajemnego rozgraniczenia sfer interesów obu stron. Wymiana ta doprowadziła do następującego wyniku: l. Na wypadek przekształcenia terytorialno-politycznego obszaru należącego do państw bałtyckich (Finlandia, Estonia, Łotwa i Litwa), północna granica Litwy tworzy automatycznie granicę sfery interesów niemieckich i ZSRR, przy czym obie strony uznają roszczenie Litwy do terytorium wileńskiego. |
| 2. Na wypadek terytorialno-politycznego przekształcenia terytoriów należących do państwa polskiego, sfery interesów Niemiec i ZSRR będą rozgraniczone w przybliżeniu przez linię Narew-Bug-Wisła-San. Kwestia, czy w interesie obu stron uznane będzie za pożądane utrzymanie niepodległego państwa polskiego, zostanie definitywnie zdecydowane dopiero w ciągu dalszego rozwoju wypadków politycznych. W każdym razie oba rządy rozwiążą kwestię tę na drodze przyjacielskiego porozumienia. 3. Jeżeli chodzi o południowy wschód Europy, to ze strony rosyjskiej podkreśla się zainteresowanie Besarabią. Ze strony Niemiec stwierdza się zupełnie desinteresseme odnośnie tego terytorium. 4. Protokół ten traktowany będzie przez obie strony w sposób tajny. Podpisali: W imieniu rządu Niemiec - J. Ribbentrop Pełnomocny przedstawiciel rządu ZSRR - W. Mołotow |
Na wieść o podpisaniu przez Polskę i Wielką Brytanię 25 sierpnia układu o wzajemnej pomocy Hitler odwołał planowany atak na Polskę 26 sierpnia, jednak upewniwszy się o bierność wojsk zachodnich w razie ataku na Polskę zdecydował się na rozpoczęcie działań zbrojnych 1 września 1939 roku.
Dowiedz się więcej
1 Sytuacja społeczeństwa polskiego w przededniu wybuchu II wojny światowej
2 Panowanie Władysława Hermana (1079-1102)
3 Testament Bolesława Krzywoustego
2 Panowanie Władysława Hermana (1079-1102)
3 Testament Bolesława Krzywoustego
Komentarze
artykuł / utwór: Przyczyny wybuchu II wojny światowej
Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)