klp.plGłównym problemem po odzyskaniu niepodległości była ekonomiczna unifikacja kraju i zapewnienie mu równomiernego rozwoju. Trzeba pamiętać, że przez 123 lata obszary kraju należały do trzech państw zaborczych, których dążenia gospodarcze znacznie się różniły. Najbardziej rozwinięty był rejon zaboru pruskiego, a także Górny Śląsk, który przez wiele wieków leżał poza obszarem polskiej państwowości. W zaborze rosyjskim rozwinięte były okręgi: łódzki, warszawski i Zagłębie Dąbrowskie. Z kolei w zaborze austriackim zarówno przemysł jak i rolnictwo było na bardzo niskim poziomie. Ponadto przed wojną nie istniała na większą skalę współpraca handlowa pomiędzy poszczególnymi zaborami. Różnice istniały także w rozwoju sieci komunikacyjnych (drogi, koleje). Głównym zadaniem było stworzenie jednolitego rynku ogólnopolskiego.
Po zakończeniu działań wojennych nastąpiła stopniowa odbudowa polskiej gospodarki. Przede wszystkim Polska była jednym z głównych producentów zbóż w Europie (główne uprawy na południu i wschodzie). Dzięki zamówieniom wojennym od końca 1919 roku rozwijał się przemysł zbrojeniowy, włókienniczy i rzemiosło. Przyłączenie w 1922 roku Górnego Śląska znacznie poprawiło sytuację gospodarczą kraju. Strategicznym posunięciem była decyzja z 1922 roku o budowie portu w Gdyni, co miało na celu uniezależnienie się od zdominowanego przez Niemców Gdańska. W kolejnych latach otworzono nowoczesny port, połączono go koleją z Katowicami, zaczęto tworzyć polską flotę handlową i wojenną.W kraju należało szybko wprowadzić ujednolicony system finansowy i podatkowy. Z powodu braku kapitału władze decydowały się na druk nowych pieniędzy, co doprowadziło do wzrostu inflacji (ceny na artykuły wzrosły, spadły realne dochody ludności). Zapaść systemu finansowego i hiperinflacja w 1924 roku wymusiły przeprowadzenie przez rząd Władysława Grabskiego reformy skarbu. Wprowadzono nową jednostkę monetarną – polskiego złotego, zreformowano system podatkowy, utworzono nowy Bank Polski. Udało się uzyskać zagraniczne pożyczki. Dzięki temu do 1929 roku (kryzys światowy) w polskiej gospodarce panowała koniunktura.
Unifikacja społeczna
Po zakończeniu działań zbrojnych ostateczna powierzchnia państwa polskiego liczyła 388,6 tysięcy km² powierzchni i podzielona była na 17 województw. Najdłuższa granica łączyła II RP z Niemcami – 1912 km, zaś najkrótsza była granica morska – 140 km. Polskę zamieszkiwało 27,2 milionów osób, co dawało jej szóste miejsce w Europie. Zaludnienie wynosiło średnio 70 osób na km². Kraj cechował wysoki przyrost naturalny w 1921 roku było to 12 ‰, a w 1928 – 18‰. Wśród narodowości dominowali Polacy – 65 %, Ukraińcy – 16% i Żydzi – 10%, a kolejne grupy to Białorusini i Niemcy.
Najwięcej osób było wyznania rzymskokatolickiego (62%), następnie grekokatolickiego (12%) i prawosławnego (11%). Religia mojżeszową wyznawało około 11%. Różnorodność narodowościowa była źródłem licznych konfliktów w okresie całego dwudziestolecia, ponieważ każda z grup była niezadowolona ze swego położenia. Niemcy pragnęli przyłączenia zamieszkiwanych ziem do Niemiec, Białorusini domagali się parcelacji majątków ziemskich na Wschodzie, Ukraińcy wciąż myśleli o własnym państwie, a Żydzi walczyli z antysemityzmem.
Jednym z wyzwań jakie stanęło przed młodym państwem było wprowadzenie powszechnej oświaty. Dekret z 9 lutego 1919 roku wprowadzał obowiązek powszechnej oświaty na terytorium całej Polski dzieci od 7 do 14 lat. Podstawą szkolnictwa średniego było ośmioklasowe gimnazjum. Słabiej rozwijało się zawodowe szkolnictwo na poziomie średnim. Do istniejących szkół wyższych w Warszawie, Krakowie i Lwowie dołączyły wkrótce szkoły w Poznaniu, Wilnie oraz Lublinie.
Na obszarze II Rzeczypospolitej należało także wprowadzić także nowy podział administracji państwowej – utworzono 17 województw, w tym wydzielono miasto Warszawę. Województwom przewodzili wojewodowie podlegli rządowi. Województwo śląskie 15 lipca 1920 roku otrzymało autonomię. W Katowicach obradował od 1922 roku Sejm Ślaski wybierany w pięcioprzymiotnikowych wyborach. Organ ten decydował o ustawach w sprawie województwa śląskiego z wyłączeniem spraw wojskowych, zagranicznych, celnych i sądownictwa. Wojewodę śląskiego wybierał nie rząd, a Sejm Śląski. Województwa dzieliły się na kierowane przez starostów powiaty, a te składały się z gmin miejskich i wiejskich zarządzanych przez wójtów. Z administracją współpracowały samorządy lokalne – sejmiki powiatowe i rady gminne.
Dodatkowo do wzmocnienia procesów unifikacyjnych przyczynił się nowy aparat sądowniczy, Wojsko Polskie, a także kampania polsko-bolszewicka, której towarzyszyła kampania mobilizacyjna na terenie wszystkich polskich ziem.
Dowiedz się więcej
1 Zabór rosyjski po upadku powstania styczniowego
2 Hołd Pruski
3 Sytuacja społeczeństwa polskiego w przededniu wybuchu II wojny światowej
2 Hołd Pruski
3 Sytuacja społeczeństwa polskiego w przededniu wybuchu II wojny światowej
Komentarze
artykuł / utwór: Unifikacja ziem polskich po odzyskaniu niepodległości
Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)