Odrodzenie niepodległego państwa polskiego

7 października 1918 roku Rada Regencyjna (utworzona 7 września 1917 roku przez cesarzy Niemiec i Austrii) w obliczu klęsk państw centralnych wydała manifest do narodu polskiego proklamujący „utworzenie niepodległego państwa, obejmującego wszelkie ziemie polskie, z dostępem do morza”. Oparty on został na trzynastym punkcie z planu pokojowego amerykańskiego prezydenta. Akt ten nie spotkał się z przychylnością społeczeństwa polskiego, które pamiętało uległą wobec Niemców politykę Rady. Manifest poparła endecja, widząca szansę na zdobycie władzy, a także realiści. 23 października 1918 roku prezes Koła Międzypartyjnego – Józef Świeżyński stanął na czele nowego rządu, który zdominowali narodowcy. Polacy, niechętni Radzie Regencyjnej, źle przyjęli utworzenie nowego rządu, dlatego ten 3 listopada 1918 roku wydał manifest detronizujący Radę i zaproponował współpracę socjalistom i ludowcom. Na ten ruch Rada odpowiedziała dymisją rządu, którą ten przyjął.

W Galicji powstało początkowo kilka nowych ośrodków władzy. 19 października ustanowiono Radę Narodową Ślaska Cieszyńskiego. W związku z rozpadem monarchii austro-węgierskiej, 28 października 1918 roku w Krakowie powstała Polska Komisja Likwidacyjna (pierwszy polski rząd dzielnicowy), na czele której stanął lider PSL „Piast” – Wincenty Witos, popierana przez wszystkie ugrupowania galicyjskie. Nowy organ zabrał się za likwidowanie administracji austriackiej, w nocy z 30 na 31 października zdobyto w stolicy Małopolski koszary i przejęto władzę cywilną oraz wojskową w mieście. Zaczęto tworzyć polskie wojsko i wkrótce Galicja Zachodnia została przez Austriaków opuszczona. Z kolei w Galicji Wschodniej, gdzie we Lwowie w październiku utworzono Tymczasową Komisję Rządzącą, wycofujący się Austriacy przekazali władzę Komitetowi Wojskowemu Ukraińców, który proklamował powstanie Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej. W nocy z 31 października na 1 listopada Ukraińcy usiłowali zdobyć Lwów, który broniły nieliczne oddziały oraz ludność cywilna („orlęta lwowskie”).W Królestwie Polskim, w którym formalnie rządziła Rada Regencyjna, w nocy z 6 na 7 listopada Konwent Organizacji „A” (zwolennicy Piłsudskiego) powołali w Lublinie Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej. Premierem został Ignacy Daszyński, zaś członkami socjaliści i ludowcy (PPS, PPSD, PSL „Wyzwolenie” oraz kierownictwo POW).

strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 -

Dowiedz się więcej

1 Konstytucje polskie w okresie międzywojennym
2 Wojny polsko-szwedzkie (do 1635 roku)
3 Zmiany społeczno-gospodarcze na ziemiach polskich w II poł. XIX wieku

Komentarze
artykuł / utwór: Odrodzenie niepodległego państwa polskiego – X-XII 1918

Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)

Imię:
E-mail:
Tytuł:
Komentarz:

Historia Polski / Odrodzenie niepodległego państwa polskiego – X-XII 1918