klp.plRepresje popowstaniowe trwały do amnestii ogłoszonej w 1866 roku. Głównym zadaniem zaborcy w latach następnych była depolonizacja administracji i służb publicznych. Język niemiecki stał się jedynym językiem urzędowym, usunięto polskich urzędników, a w szkołach ograniczono istotnie posługiwanie się polskim. Polacy z terenów zaborów mogli kandydować do sejmu pruskiego i parlamentu niemieckiego, jednak ich ilość była znikoma i oprócz protestów przeciw narodowościowej polityce prowadzonej przez rząd nie mogli nic zrobić. Bismarck szeroko rozwinął kampanię Kulturkampfu (1871-1878), czyli walki o kulturę i walki ideologicznej, która przede wszystkim uderzała w Kościół katolicki oraz opozycję zachowawczo-katolicką. Na celu miała umocnienie jedności zjednoczonej Rzeszy Niemieckiej. Na ziemiach zaboru pruskiego założenia Kulturkampfu miały charakter antypolski - zaostrzenie germanizacji. Germanizowano resztki samorządu polskiego, ograniczano prasę i stowarzyszenia, zniemczano nazwy miejscowości.
Ustawy z lat 1873-1875 przekazywały nadzór nad oświatą państwu, oprócz tego Rzesza przejęła prowadzenie akt stanu cywilnego. Ustanowiono państwową kontrolę edukacji kleru i obsadzania stanowisk kościelnych. Hierarchowie kościelni nie chcieli podporządkować się nowym prawom, przez co cierpieli szykany (m.in. prymas Mieczysław Ledóchowski – 2 lata więzienia). Nakładane na Kościół ograniczenia wzbudzały protest wśród wykształconych Polaków, ale uderzały też w chłopów, którzy dzięki temu zyskiwali narodową świadomość. Wraz ze wzrostem w Rzeszy nastrojów nacjonalistycznych władze wprowadziły dalsze represje wobec Polaków.
W 1885 roku wydalono z Prus około 30 tysięcy rodaków z pozostałych zaborów (rugi pruskie). W 1886 roku powołano na podstawie ustawy kolonizacyjnej Komisję Kolonizacyjną, która za zadanie miała wykupywanie majątków od polskich ziemian i po parcelacji przekazywanie ich niemieckim chłopom. Bismarckowi udało się na ten cel otrzymać w parlamencie 100 mln marek. Pomoc Polakom przed upadłością oraz ułatwienie zakupu ziemi podjęły polskie organizacje kredytowe (Bank Ziemski, Związek Spółek Zarobkowych księdza Piotra Wawrzyniaka i Bank Związku Spółek Zarobkowych). Działania „żelaznego kanclerza” okazały się mało skuteczne.
Rosnący w Niemczech szowinizm doprowadził do powstania pod patronatem Bismarcka w 1894 roku Związku dla Popierania Niemczyzny na Kresach Wschodnich, zwany „Hakatą”, który uzyskał rządowe poparcie. Organizacja miała na celu poszerzenie germanizacji.
| Cele Hakaty Celem założonego 3 listopada 1894 r. Związku jest: wzmocnienie i skupienie niemczyzny na kresach wschodnich Rzeszy, osiedlonych polską ludnością, przez podniesienie i utrwalenie poczucia niemiecko- narodowego, jak również przez wzmożenie i gospodarcze wzmocnienie niemieckiej ludności. Ma się to stać przez: a) obserwowanie wszystkich kwestii i wydarzeń na polu narodowym i przez reprezentowanie publiczne narodowo niemieckich interesów poprzez właściwe środki, głównie przeciw usiłowaniom polskiej prasy; b) przeciągnięcie Niemców do posiadłości miejskich i wiejskich, a także niemieckich rzemieślników, przemysłowców, szynkarzy, kupców, lekarzy, adwokatów, urzędników w przedsiębiorstwach tam, gdzie ich brak; c) wzmocnienie niemieckiego stanu średniego w mieście i na wsi za pomocą właściwych środków, a szczególnie przez zapewnienie klienteli oraz kredytu w potrzebie; d) organizowanie zgromadzeń wędrownych (dni niemieckie) w celu omówienia spraw narodowych; e) popieranie niemieckiego nauczania itd. Człowiekiem Związku może zostać każdy Niemiec (...). Die Ostmark 1901, nr 1 |
Działania hakatystów doprowadziły między innymi do wydarzeń we Wrześni w maju 1901 roku. Polskie dzieci, zmuszane do odmawiania pacierza w języku niemieckim sprzeciwiły się, za co zostały pobite. Rodzice, którzy wtargnęli do szkoły w obronie dzieci zostali aresztowani – zastosowano wobec nich represje. W obronie praw dzieci stanęła międzynarodowa opinia publiczna. Z kolei w 1904 roku wydano zarządzenie ograniczające parcelację i poddające nowe budownictwo pod nadzór policji, co skutkowało zakazem budowania nowych domów przez Polaków (ustawę swym postępowaniem wykpił Michał Drzymała).
Dowiedz się więcej
1 Panowanie Bolesława Śmiałego (1058-1079)
2 Pierwsza wolna elekcja 1573 i panowanie Henryka Walezego (1573-1574)
3 Konstytucje polskie w okresie międzywojennym
2 Pierwsza wolna elekcja 1573 i panowanie Henryka Walezego (1573-1574)
3 Konstytucje polskie w okresie międzywojennym
Komentarze
artykuł / utwór: Zabór pruski w dobie Bismarcka
Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)