Organizacje opozycyjne w Królestwie Polskim

Legalna opozycja przeciwstawiała się niekonstytucyjnym decyzjom już od pierwszych lat istnienia Królestwa, jednak unikała wyraźnych wystąpień. Rekrutowała się głównie z ziemiaństwa i związana była z przejmowanymi z Zachodu ideami liberalizmu, przeciwstawiała się rewolucyjnym formom walki politycznej. Obronę swobód i praw opozycja próbowała forsować w legalnej prasie („Gazeta Codzienna”, „Orzeł Biały”), którą jednak w 1819 roku ocenzurowano. Podobnie rozprawiono się z legalną opozycją w sejmie. Na drugim sejmie zwołanym w 1820 roku z atakiem na polityką i projekty rządowe wystąpiła grupa posłów pod przewodnictwem Wincentego i Bonawentury Niemojowskich („opozycja kaliska”, „kaliszanie”). Sejm odrzucił główne projekty ustaw, na co car przerwał obrady sejmu i nie zwoływał go do 1825 roku. Rząd opowiedział się za represjami w stosunku do opornych posłów, zawiesił samorząd kaliski, a posłów z kaliskiego nie wpuszczono na obrady sejmowe. W 1825 roku została zniesiona jawność obrad sejmowych. Uniemożliwienie działań legalnej opozycji zmusiło patriotycznych obywateli do konspiracji.

Członkowie organizacji spiskowych, którzy opowiadali się za hasłami postępu społecznego i walki z ciemnotą, a także za niepodległością, pochodzili zazwyczaj ze szlacheckiego stanu, ludu miejskiego, części młodej inteligencji oraz uczącej się młodzieży. W latach 1815-1830 na terenach polskich istniało około 70 kółek i związków (początkowo miały charakter legalny, później tajny). Niektóre istniały bardzo krótko lub posiadały zaledwie kilku członków. Początkowo ograniczały się do organizowania życia towarzyskiego, samokształcenia i dyskusji, by z czasem przedstawiać poglądy polityczno-społeczne. Pierwszy związek studencki w Warszawie powstał w 1817 roku pod nazwą „Związek Przyjaciół pod godłem Panta Koina”. Założycielem był student medycyny – Ludwik Mauersberger. Celem było umacnianie przyjaźni między postępową młodzieżą oraz dyskusje światopoglądowe i polityczne. Mauersbergerowi udało się nawiązać współpracę z ośrodkami niemieckimi, jednak w 1822 roku aresztowania rozbiły te kółka.

Również w Warszawie w 1819 roku powstał wśród studentów Związek Wolnych Braci Polaków, skupiający późniejszych rewolucjonistów, głoszący poglądy liberalne i narodowowyzwoleńcze. Należeli do niego m.in. Wiktor Heltman, Seweryn Goszczyński, Maurycy Mochnacki. Jako cel polityczny stawiano pełną niepodległość ziem polskich oraz „rozszerzenie i upowszechnienie liberalnych zasad”. Wydawali legalne pismo - „Dekadę Polską”. Aresztowanie redaktorów periodyków w 1821 roku doprowadziło do rozbicia organizacji w 1823 roku.

strona: - 1 - - 2 - - 3 -

Dowiedz się więcej

1 Zabór pruski, Rzeczpospolita Krakowska i Galicja (1815-1846)
2 Rozwój opozycji 1970-1981. Powstanie „Solidarności”
3 Polska emigracja w latach socjalizmu

Komentarze
artykuł / utwór: Organizacje opozycyjne w Królestwie Polskim

Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)

Imię:
E-mail:
Tytuł:
Komentarz:

Historia Polski / Organizacje opozycyjne w Królestwie Polskim