Sprawa polska na kongresie wiedeńskim

Od początku 1813 roku terytorium Księstwa Warszawskiego wraz z Gdańskiem okupowane było przez wojska rosyjskie. Na kongresie wiedeńskim (1814-1815) jednym z głównych problemów była sprawa polska. Car Aleksander I za namową księcia Adama Jerzego Czartoryskiego przychylał się do pomysłu odbudowy Polski pod własnym berłem, dlatego zażądał dla siebie całego Księstwa Warszawskiego. O ile godziły się na to Prusy (w zamian za Saksonię), o tyle zaprotestowali, powołując się na zasadę równowagi sił, Anglia, Austria i Francja.

3 maja 1815 roku trzej zaborcy podpisali porozumienie. Spór zakończył się kompromisem – powołano do życia pod berłem cara Królestwo Polskie, które zostało „przyłączone do Cesarstwa Rosyjskiego i związane z nim nieodwołalnie przez swoją konstytucję”. Prusy otrzymały departamenty poznański i bydgoski z Gdańskiem i Toruniem, zaś Austria odzyskała obwód tarnopolski. Kraków z przyległościami miał stać się „wolnym i niepodległym miastem” pozostającym pod kontrolą zaborców. Królestwo Polskie miało otrzymać konstytucję i odrębną administrację. Ponadto Polacy mieli zagwarantowane na terenach trzech zaborów prawo do własnej reprezentacji i tworzenia narodowych instytucji. Gwarancji tych jednak nigdy nie wypełniono. Porozumienie w sprawie polskiej weszło w skład Aktu Finalnego kongresu wiedeńskiego, który wszedł w życie 9 czerwca 1815 roku, zyskując międzynarodowe gwarancje.

Uchwała kongresu wiedeńskiego z 9 czerwca 1815 roku
Artykuł 1
Księstwo Warszawskie, wyjąwszy te prowincje i okręgi, których przeznaczenie zgodnie z poniższymi artykułami jest odmienne, zostaje przyłączone na zawsze do Cesarstwa Rosyjskiego.
Będzie ono w mocy swej konstytucji nierozerwalnie związane z Rosłą i znajdować się będzie we władaniu J.C.M. cesarza Wszechrosji, jego spadkobierców i następców po wsze czasy. J.C.M. zamierza wedle swego uznania nadać ustrój wewnętrzny całemu temu państwu, które będzie się znajdować pod specjalnym zarządem (...).
Polacy, tak poddani rosyjscy, jak i austriaccy oraz pruscy, będą mieli przedstawicieli narodowych oraz narodowe instytucje państwowe zgodne z takim trybem życia politycznego, jaki każdy z wyżej wymienionych rządów uzna za najbardziej korzystny i odpowiedni dla nich.

Artykuł 2
Część Księstwa Warszawskiego, (...) przechodzi w całkowite monarsze władane oraz na własność J.K.M. króla pruskiego oraz następców jego pod mianem Wielkiego Księstwa Poznańskiego (...).

Dowiedz się więcej

1 Reformy „sejmu niemego”
2 Księstwo Warszawskie (1807-1812)
3 Wojny polsko-rosyjskie (do 1686 roku)

Komentarze
artykuł / utwór: Sprawa polska na kongresie wiedeńskim

Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)

Imię:
E-mail:
Tytuł:
Komentarz:

Historia Polski / Sprawa polska na kongresie wiedeńskim