Polska za czasów Sejmu Wielkiego (1788-1792)

W wyniku postawy Katarzy II rozczarowana była zarówno magnateria (część zaczęła szukać protekcji dworów niemieckich), jak i król, którego koncepcja prowadzenia polityki wewnętrznej w oparciu o Rosję załamała się. Zwołany w jesieni 1788 roku sejm pod laską Stanisława Małachowskiego i Kazimierza Nestora Sapiehy rozpoczął prace w duchu ożywienia politycznego, wywołanego głównie niezadowoleniem ze stanu wewnętrznego Rzeczpospolitej. Do zmian w mentalności szlachty przyczyniło się dojście do głosu pokolenia wychowanego w Szkole Rycerskiej i zreformowanych szkół KEN-u.

Wśród stronnictw ścierających się podczas obrad można wyróżnić: stronnictwo patriotyczne, stronnictwo królewskie oraz obóz hetmański. Obóz hetmański, któremu przewodzili hetmani Franciszek Ksawery Branicki i Seweryn Rzewuski, przeciwni byli dalszym reformom, które mogłyby wzmocnić władzę centralną, wręcz przeciwnie pragnęli zwiększenia samodzielności poszczególnych prowincji kraju. Opowiadali się za sojuszem z Rosją. Z kolei zwolennicy króla (m.in. kanclerz koronny Małachowski czy prymas Michał Poniatowski) w oparciu o Radę Nieustającą i Rosję dążyli do wzmocnienia władzy królewskiej i powiększenia armii. Niejednolite stronnictwo patriotyczne, którego zwolenników wciąż przybywało, miało najradykalniejszy program. Planowało przeciwstawienie się Rosji (uniezależnienie się od niej), która według nich hamowała reformy wewnętrzne, sojusz z Prusami, powiększenie armii, a także zniesienie Rady Nieustającej. Opowiadało się za wzmocnieniem i unowocześnieniem władzy w państwie, bliższym połączeniem poszczególnych jego części w celu ratowania niepodległości. Do jej głównych przedstawicieli należeli marszałek Stanisław Małachowski, Ignacy Potocki czy Hugo Kołłątaj.

Pierwsza kadencja Sejmu Czteroletniego (1788-1790)

Konfederacyjny sejm zebrany 5 października 1788 roku zaatakował ostro króla, Radę Nieustającą i Rosję (przy aktywnym wsparciu dyplomacji pruskiej dążącej do izolacji politycznej Polski i kolejnych rozbiorów). Poseł Królestwa Prus 13 października 1788 roku zaproponował Rzeczpospolitej sojusz, oczekując wycofania wojsk rosyjskich i opróżnienia magazynów znajdujących się na terenie Polski. Żądanie to miało rozjuszyć Katarzynę II (co zresztą się udało) i spowodować w przypadku jej sprzeciwy wezwanie na pomoc pruskich wojsk. Sejm zażądał zamknięcia granic dla armii carskiej, na co caryca za namową Austrii przystała. Z drugiej strony ambasador Stackelberg zażądał od króla rozwiązania sejmu i schronienia się pod opieką rosyjskich wojsk, czego ten odmówił. Rzeczpospolita po raz pierwszy w XVIII wieku samodzielnie, bez nacisku obcych państw zaczęła decydować o swym losie.

strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 -

Dowiedz się więcej

1 Wielka Emigracja
2 Rola Kościoła katolickiego w czasach socjalizmu
3 Tworzenie się nowej władzy na ziemiach polskich. Manifest i działalność PKWN

Komentarze
artykuł / utwór: Polska za czasów Sejmu Wielkiego (1788-1792)

Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)

Imię:
E-mail:
Tytuł:
Komentarz:

Historia Polski / Polska za czasów Sejmu Wielkiego (1788-1792)