klp.plWystąpienia konfederacji barskiej oraz wojna turecko-rosyjska doprowadziły do umiędzynarodowienia sprawy polskiej. Pierwsza w konflikt zaangażowała się deklarująca neutralność Austria, oddzielając kordonem w lutym 1769 roku starostwa spiskie (enklawa polska na terenie Austrii), a w roku kolejnym starostwa na Podkarpaciu, tym samym czyniąc precedens rozbiorowy.
Zarówno Austria, jak i Francja, śledząc zwycięstwa Rosji w wojnie z Wielką Portą, obawiały się zachwiania równowagi sił w Europie. Najbardziej zagrożona Austria mogła wypowiedzieć Rosji wojnę lub żądać rekompensaty, anektując prowincje śląskie lub Bawarię. Spotkanie cesarza Józefa II z królem pruskim w śląskiej Nysie i w Nowym Mieście na Morawach miało na celu zbliżenie polityczne obu państw, a zarazem stanowiło dla caratu zagrożenie utraty monopolu na decydowanie o sprawach Europy Środkowej. Wydarzenia te, a także coraz większe zaangażowanie Francji w działania antyrosyjskie w Polsce zmusiły carycę Katarzynę II do akceptacji pruskiego planu rozbiorów Rzeczypospolitej, stanowiącego kompromis dla wszystkich zainteresowanych stron. W zamian za nabytki Rosji w Turcji Austria i Prusy miały uzyskać rekompensatę w postaci aneksji części ziem polskich (Rosja dodatkowo za poniesione koszty wojenne miała uzyskać odszkodowanie w postaci wschodnich ziem Rzeczpospolitej). W lutym 1772 roku zawarto układ rosyjsko-pruski ustalał przyszłe nabytki zaborców na zasadach równorzędnych (Katarzyna II niechętna wzmacnianiu Austrii i Prus wysunęła stosunkowo niewielkie żądania terytorialne, licząc na zachowanie zwierzchnictwa nad pozostałymi ziemiami polskimi). Fryderyk II, jak i cesarz Józef II starli się działać metodą faktów dokonanych, dążąc do zyskania jak największych terytoriów kosztem Rzeczpospolitej.
Założenia traktatu rozbiorowego
Trójstronny traktat rozbiorowy podpisany został 5 sierpnia 1772 roku w Petersburgu. Jako główną przyczynę podano „całkowity rozkład państwa” oraz „duch fakcyjny utrzymujący w Polsce anarchię” (miano na myśli konfederację barską i istnienie stronnictw, które nie potrafią się porozumieć). W wyniku rozbiorów Rzeczpospolita utraciła niemal 1/3 swego terytorium zamieszkiwaną przez 1/3 ludności, w tym najbardziej rozwinięte obszary Małopolski i Prus Królewskich, zamieszkałe przez ludność etnicznie polską.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 -
Dowiedz się więcej
1 Polska po II wojnie światowej
2 Reformy oświeceniowe za czasów stanisławowskich (do 1788 roku)
3 Powstanie kościuszkowskie i trzeci rozbiór Polski
2 Reformy oświeceniowe za czasów stanisławowskich (do 1788 roku)
3 Powstanie kościuszkowskie i trzeci rozbiór Polski
Komentarze
artykuł / utwór: Pierwszy rozbiór Polski
Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)