Reformy sejmu konwokacyjnego - 1764 rok i elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego

Po śmierci Augusta III w październiku 1763 roku stronnictwo Czartoryskich zwróciło się o pomoc do Rosji. Caryca Katarzyna II zgodziła się jej udzielić, jednak za cenę rezygnacji Familii z radykalnej naprawy Rzeczypospolitej i wzmocnienia roli sejmu. Jako nowego króla władczyni widziała nie kandydata stronnictwa prorosyjskiego Adama Kazimierza Czartoryskiego, lecz stolnika litewskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego (na kandydaturę zgodziły się Prusy w zamian za utrzymanie w Rzeczpospolitej chaosu). Przeciwne Poniatowskiemu stronnictwo hetmańskie nie posiadało silnego kandydata (pretendowali - skłóceni synowie Augusta III, hetman Branicki) Katarzyna II wysłała do Polski 30 tysięczny korpus wojsk, a także wydała pół miliona rubli na korupcję posłów i polityków. Przeciwnicy Familii, na których czele stali hetman wielki Jan Klemens Branicki i Karol Radziwiłł „Panie Kochanku” opuścili Polskę szukając pomocy u państw ościennych.

Sejm konwokacyjny, któremu przewodniczył Andrzej Kazimierz Czartoryski obradował od 7 mają do 23 czerwca 1764 roku i uchwalił przeszło 180 konstytucji. Wprowadzono porządek do sposobu sejmowania (regulamin obrad), a także zasadę głosowania większością głosów nad uchwałami dotyczącymi skarbu. Posłowie stali się niezależni od sejmików poprzez zakaz przysięgania na instrukcje sejmikowe. Na sejmikach deputackich i elekcyjnych w Koronie zniesiono zasadę liberum veto. Zawiązano pod koniec obrad konfederację generalną, która umożliwiła skuteczny przebieg sejmu elekcyjnego oraz koronacyjnego (grudzień 1764) oraz kolejnego sejmu zwołanego w 1766 roku (podczas trwania konfederacji generalnej głosowano większością głosów, wykluczało to wykorzystanie liberum veto). Sukcesem sejmu konwokacyjnego było zdecydowane uszczuplenie roli i wpływów magnaterii. Odebrano jej możność hamowania i zrywania sejmów i sejmików oraz pozbawiono wpływu na sprawy skarbu i wojska. Powołano wybierane przez sejm dwie komisje skarbowe (dla Korony i Litwy) oraz Komisję Wojskową Koronną (dla Litwy na sejmie koronacyjnym). Ponadto zniesiono prywatne cła i myta, wprowadzono cło generalne opodatkowano szlachtę mającą domy w miastach.

Sejm elekcyjny obradujący w Warszawie pod presją stacjonujących nieopodal wojsk rosyjskich wybrał 6 września 1764 roku stolnika litewskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego (jednomyślnie, głosowało 5,5 tysiąca posłów). Na sejmie koronacyjnym powołano jako organ doradczy konferencję króla z ministrami. Powołana komisja mennicza w 1765 roku otworzyła mennicę i ujednoliciła system miar i wag. Przeprowadziła także rewaloryzację monet.

Dowiedz się więcej

1 Narodziny państwa polskiego
2 Przyczyny dążeń do centralizacji państwa polskiego w okresie rozbicia dzielnicowego
3 Testament Bolesława Krzywoustego

Komentarze
artykuł / utwór: Reformy sejmu konwokacyjnego - 1764 rok i elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego

Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)

Imię:
E-mail:
Tytuł:
Komentarz:

Historia Polski / Reformy sejmu konwokacyjnego - 1764 rok i elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego