klp.plW 1539 roku Albrechtowi Hohenzollernowi przy polskiej pomocy udało się osadzić brata Wilhelma na arcybiskupstwo ryskie. Pomiędzy nim a zakonem inflanckim dochodziło do ciągłych sporów. W 1553 roku zakon postanowił związać się z carem Iwanem IV Groźnym, zobowiązując się do niewiązania się z Litwą i popierania rosyjskich kupców. Spór w 1556 roku skutkował uwięzieniem Wilhelma, co spowodowało interwencję zbrojną Zygmunta II. Walki zakończyły się podpisaniem w 1557 roku traktatu pozwolskiego, zakładającego sojusz zakonu inflanckiego z Litwą. W odpowiedzi na to rok później wojska moskiewskie zajęły Dorpat i Narwę (pierwszy rosyjski port na Bałtyku pozwolił na szybkie rozwinięcie intensywnej żeglugi narewskiej), Dania zajęła wyspę Ozylię, zaś Szwecja północną część Inflant z Rewlem (1561). W 1561 roku doszło w Wilnie do podpisania układu pomiędzy Zygmuntem Augustem a mistrzem zakonu Gotardem Kettlerem. Na jego podstawie Inflanty na północ od rzeki Dźwiny miały należeć do Litwy, zaś reszta państwa zakonnego miała ulec sekularyzacji i przyjąć wyznanie luterańskie. Kettler miał otrzymać w dziedziczne władanie Kurlandię i Semigalię jako lenno polskie.
| Poddanie się Inflant Zygmuntowi Augustowi w 1561 roku Odnajmujemy listy tymi wszystkim i każdemu, komu o tym wiedzieć należy, Gdy ziemia inflancka, od strony W. Ks. Litewskiego już to przez sąsiedztwo, już dawne i nowe fakta, jest nam zobowiązaną i stowarzyszoną: gdy od wielu lat przez okrutnych nieprzyjacieli (…) mieczem i ogniem pustoszoną jest (…) postanowionem zostało z Księciem W. Mistrzem stanami jego i miasty, aby Inflanty wraz z poddanymi zostały nam, jako Królowi Polskiemu, W. Księciu Lit. (…)Zaręczamy przy tym dobrą wiarę naszą i niniejszymi listami uroczyście przyrzekamy, tak księciu, jako wszelkiemu stanu mieszkańcom, wolne wyznanie religii czci boskiej, podług przyjętych po kościołach ich obrządków augsburskiego wyznania (…)Nadto wszystkie ich prawa, beneficja, przywileje, tak duchowe, jako też i świeckie, szczególnej szlachty, prawa inwestytury, następstwa dziedzicznego płci obojga, wyższości, dostojeństwa, posiadania swobody, transakcje, nienaruszalności, podług praw i zwyczajów ich potwierdzamy. (...) |
W wyniku tego porozumienia wybuchła wojna północna (1563-1570). Litwa została zaatakowana przez Moskwę, która zajęła Połock. Początkowo Zygmunt August współpracował z Duńczykami, jednak blokada portu narewskiego przez kaprów wynajętych przez króla Polski godziła w ich interesy. Zmiana u władzy w Szwecji (obalenie Eryka XIV, na tronie Jan III – mąż Katarzyny Jagiellonki) umożliwiła współpracę z tym państwem. Dodatkowo potrzebując wsparcia Zygmunt, poparty przez senat, poszedł na ustępstwa wobec Albrechta Hohenzollerna, dopuszczając do dziedziczenia Prus Książęcych przez brandenburską linię Hohenzollernów (spowodowało to utratę szansy na inkorporację Prus po bezpotomnej śmierci Albrechta, a także umożliwiało zbliżenie w przyszłości Prus i Brandenburgii).
Wojnę zakończył układ podpisany w Szczecinie w 1570 roku, który dzielił Inflanty pomiędzy walczące strony. Szwecja uzyskała Estonię z Talinem, Polska pozostałą część Inflant (z lennem), zaś Dania wyspy Dago i Ozylię.
Dowiedz się więcej
1 Opozycja przeciwko rządom sanacyjnym
2 Skutki rozbicia dzielnicowego
3 Polityka w latach 1956-1970 – czasy realnego stalinizmu
2 Skutki rozbicia dzielnicowego
3 Polityka w latach 1956-1970 – czasy realnego stalinizmu
Komentarze
artykuł / utwór: Konflikt o Inflanty
Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)