klp.pl- Władysław był królem Czech (1471-1516) i Węgier (1490-1516);
- Jan Olbracht został wybrany na króla Polski (1492-1501);
- Aleksander Jagiellończyk był wielkim księciem Litwy (1492-1506).
Pozostali jego synowie to Fryderyk Jagiellończyk – biskup krakowski, arcybiskup gnieźnieński i kardynał oraz Zygmunt Jagiellończyk nieposiadający uposażenia.
Mimo iż poszczególnych władców łączyły więzy rodzinne, każdy realizował politykę swego państwa. Władysław najwięcej uwagi poświęcał zagrożeniu tureckiemu. Spierał się także z opozycją oraz zaprzyjaźnionymi Habsburgami. Jan Olbracht mierzył się z zakonem krzyżackim oraz Wołoszczyzną. W maju 1496 roku Olbracht wydał na sejmie w Piotrkowie przywilej piotrkowski, który przede wszystkim potwierdzał statuty nieszawskie z 1454 roku, ale także nadał szlachcie nowe przywileje, głównie ekonomiczne. Król ograniczył jeszcze bardziej wychodźstwo chłopów ze wsi (za zgodą właściciela z jednej rodziny chłopskiej mogło być wysłane do miasta na kształcenie jedno dziecko, jeśli w zagrodzie był jedynak – nie miał prawa opuszczać ojcowizny), zwalniał szlachtę od płacenia ceł za towary przewożone z własnych dóbr lub kupowanych na własny użytek, wprowadził przepisy antymieszczańskie, dotyczące maksymalnych cen na produkty rzemieślnicze ustalanych przez wojewodów (taksy wojewodzińskie). Wprowadzono również zakaz opuszczania kraju przez robotników sezonowych w okresie żniw oraz zakaz żebractwa w miastach. Osoby spoza szlacheckiego stanu nie mogły posiadać ziemi, a także nie mogły obejmować wyższych godności kościelnych.
| Konstytucja sejmu piotrkowskiego - 1496 roku A także opierając się na konstytucji króla Kazimierz Wielkiego, naszego poprzednika, stanowimy, że tak jak dotąd było stosowane na mocy zwyczaju, tak też na stałe winno być postrzegane, że mianowicie w poszczególnych latach nie więcej jak tylko jeden kmieć będzie mógł prawnie i w sposób dozwolony przenieść się z jednej wsi do drugiej, gdy zaś ktokolwiek wymienionego jednego kmiecia nie będzie chciał wypuścić, popaść ma w zwykłą karę, którą zwykło ustanawiać od dawien dawna w poszczególnych ziemiach w tej mierze przeciwko tym, co inaczej czynią. |
Podstawy wpływów możnowładczych zostały zaatakowane na sejmie w Piotrkowie w 1504 roku, kierowanym przez wybitnych przywódców szlacheckich (Jan Łaski). Sejm przejął kontrolę dóbr królewskich (zakaz nadawania na własność lub zastawiania dóbr królewskich), zakazał łączenia urzędów królewskich z innymi godnościami (incompatibilia) m.in. kanclerstwo, znaczniejsze biskupstwa, urząd wojewody i kasztelana, ustalił zakres władzy urzędników, a także w sytuacji kryzysu skarbu państwa uchwalił specjalne podatki. Kontynuację reform podjęto na sejmie w Radomiu w 1505 roku. Uchwalono konstytucję nihil novi, która głosiła, ze od tej pory żadna nowa uchwała dotycząca wolności i prawa publicznego nie może być uchwalona bez wspólnej zgody króla, senatu oraz izby poselskiej. Ponadto przeprowadzono reformę sądownictwa. Szlachta zastrzegła sobie prawo wyboru sędziów i wydała ustawy skierowane przeciw rozbojom. Sporządzono, głównie przez Jana Łaskiego, zbiór statutów (statuty Łaskiego), będący pierwszą od czasów Kazimierza Wielkiego próbom powszechnej kodyfikacji prawa krajowego.
Dowiedz się więcej
1 Pierwsza wolna elekcja 1573 i panowanie Henryka Walezego (1573-1574)
2 Rozwój partii politycznych w II Rzeczpospolitej
3 Powstanie Rządu Tymczasowego RP i utrwalanie władzy komunistów
2 Rozwój partii politycznych w II Rzeczpospolitej
3 Powstanie Rządu Tymczasowego RP i utrwalanie władzy komunistów
Komentarze
artykuł / utwór: Polska za Jana I Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka (1492-1506)
Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)