Powstanie i rozwój demokracji szlacheckiej w Polsce

W 1374 roku, w związku z brakiem męskiego potomka, Ludwik Węgierski nadaje szlachcie pierwszy przywilej generalny (podstawowy dokument praw szlacheckich) wydany w Koszycach (przywilej koszycki) w zamian za zapewnienie prawa do tronu jednej ze swoich trzech córek. Przywilej ograniczył główny podatek – poradlne - do dwóch groszy rocznie z łana chłopskiego, zaś gospodarstwa pańskie zostały całkowicie zwolnione z opodatkowania. Ponadto Ludwik zwalniał szlachtę od obowiązku odbudowy i reperacji zamków warownych, wprowadzał odszkodowania dla szlachty za udział w wyprawach pospolitego ruszenia poza granicami kraju, gwarantował wykupienie z niewoli. Starostami mieli odtąd zostawać wyłącznie Polacy, zaś inne ziemskie urzędy – mieszkańcy danej ziemi. Przywilej ten dał podstawę do wykształcenia się jednego szlacheckiego stanu.

Przywilej koszycki - 17 września 1374 r.
W imię pańskie. Amen (...) my, Ludwik z bożej łaski węgierski, polski, dalmacki etc. król, chcemy, aby doszło do wiadomości wszystkich, tak obecnych, jak i przyszłych, że:(...)
5. Ponieważ zaś rzeczona szlachta nasza w szczególnej swej do nas miłości przyjęła (...) i potomstwo nasze żeńskie, tak samo jak męskie, sobie za księcia i pana – przeto (...) zwalniamy i wyjmujemy od składania wszelkich danin, podatków i opłat, tak ogólnych, jak i szczególnych, jakimkolwiek mianem by się zwały, wszystkie miasta, grody, posiadłości, miasteczka i wsie, mieszkańców wsi całego Królestwa Polskiego (...)oraz chcemy, aby byli zwolnieni, oswobodzeni i wyjęci od wszelkich posług, robót, ciężarów i dostaw, tyczących się tak ludzi, jak i rzeczy.
6. Chcemy zadowolić się tym tylko, aby corocznie na św. Marcina wyznawcę (11 listopada) nam i następcom naszym na znak najwyższego panowania i uznania korony Królestwa Polskiego płacono po dwa grosze zwykłej monety (...)
8. Jeśli podczas panowania naszego lub następców naszych potrzeba nam będzie wyruszyć na wyprawę poza granice Królestwa Polskiego i jeśli szlachcie polskiej w naszej obecności lub bez nas z jakimikolwiek nieprzyjaciółmi w tej wyprawie przyjdzie bitwę stoczyć lub mieć spotkanie, w którym niektórzy będą do niewoli wzięci i poniosą większe lub mniejsze szkody w rzeczach lub osobach , wtedy im wypłacimy całkowite odszkodowanie (…)

strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -

Dowiedz się więcej

1 Kryzys polityczny państwa polskiego w II połowie XVII wieku
2 Skutki wojen w XVII-wiecznej Rzeczpospolitej
3 Rządy Władysława II Jagiełły

Komentarze
artykuł / utwór: Powstanie i rozwój demokracji szlacheckiej w Polsce

Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)

Imię:
E-mail:
Tytuł:
Komentarz:

Historia Polski / Powstanie i rozwój demokracji szlacheckiej w Polsce