klp.plŚmierć Wacława II w 1305 roku niesie zwrot w dziejach Polski. Jego potomek z rodu Przemyślidów - Wacław III - wkrótce umiera, co umożliwia Łokietkowi (książę brzesko-kujawski, wnuk Konrada I Mazowieckiego) starania o polską koronę. Dzięki pomocy króla Węgier obejmuje władzę w Krakowie. Zajmuje także ziemię sieradzką, łęczycką i Pomorze Gdańskie. W Wielkopolsce rządzi książę głogowski Henryk, zaś na Śląsku i Mazowszu dawni książęta. Władysław Łokietek przyjmuje tytuł „prawdziwego dziedzica Królestwa Polskiego”. W 1308 roku na Pomorze Gdańskie najeżdżają wojska brandenburskie. Łokietek o pomoc prosi Krzyżaków, którzy jednak w tym samym roku napadają na Gdańsk, a rok później zajmują całe Pomorze Gdańskie, którego, mimo odwoływania się do sądów papieskich, Łokietkowi nie udaje się odzyskać. Polska straciła dostęp do morza, a Gdańsk utracił międzynarodowe znaczenie.
W latach 1329-1332 trwa wojna z Krzyżakami, która mimo zwycięstwa pod Płowcami, nie przynosi Polsce zysków (utrata Kujaw i ziemi dobrzyńskiej).
| Kronika Jana Długosza - Rzeź Gdańszczan dokonana przez Krzyżaków Rzadko dawniej wylano więcej polskiej krwi przy zdobywaniu jakiejś miejscowości, rzadko rzeź była bardziej nieludzka. Nie było żadnego rodzaju gwałtu i okrucieństwa, którego by ku zatracie Polaków nie użyła sroga ręka wrogów. Ośmielili się popełnić podwójną, niegodziwą i najohydniejszą zbrodnię, której nie można porównywać z żadnym barbarzyńskim okrucieństwem. Najpierw bowiem wezwani przez księcia Władysława Łokietka do obrony grodu Gdańska, wnet po haniebnym wygnaniu tych, którym przyszli z pomocą, zajęli gród. Następnie, kiedy wymordowali, jak jakie zwierzęta ofiarne, rycerzy, którzy przybyli na targ, zajęli z biegiem czasu miasto Gdańsk, a Polacy byliby woleli raczej ponieść klęskę z ręki Sasów niż z Krzyżakami odnieść zwycięstwo nad Sasami. |
W latach 1311-1312 wybucha bunt niemieckiego mieszczaństwa z Krakowa oraz kilku innych miast Małopolski przeciw antyniemieckiej postawie Łokietka. Na jego czele stoi krakowski wójt – Albert (bunt wójta Alberta). Dzięki poparciu rycerstwa oblężony Kraków poddaje się, a przywódcy buntu zostają ukarani – na śmierć zostaje skazana rada miejska, a miasto zostaje pozbawione przywilejów.
Pretensje do sprawowania zwierzchniej władzy w Polsce wyraża król czeski – Jan Luksemburczyk, jako następca Wacławów. Cieszy się sympatią Krakowa i miast śląskich ciążących ku Czechom ze względu na możliwość rozwoju handlu. Łokietek wsparcia szuka na Południu - zawiera sojusz z Węgrami – a swoją córkę Elżbietę wydaje za króla tego państwa – Karola Roberta z rodu Andegawenów.
W 1314 roku Wielkopolska zbuntowała się przeciwko rządom książąt głogowskich, co wykorzystał Łokietek zajmując ją. W 1318 roku na zjeździe w Sulejowie możni Małopolski i Wielkopolski wystąpili o przywrócenie królestwa. Władca wystąpił do papieża o zgodę na koronację. W 1320 roku uzyskał ją i koronował się w Krakowie na króla Polski, co zakończyło okres rozbicia dzielnicowego, które trwało sto osiemdziesiąt dwa lata.
Władysław Łokietek umiera w 1333 roku, kiedy nowe królestwo zajmuje obszar jedynie 40% ziem, które posiadał Bolesław III Krzywousty. Pomorze Zachodnie pozostawało pod zwierzchnictwem brandenburskim, choć książęta pomorscy cieszyli się dużą niezależnością, Pomorze Gdańskie opanowane było przez Krzyżaków, większość książąt śląskich w latach 1327-1331 oddała hołd władcy Czech – Janowi Luksemburczykowi. Księstwa mazowieckie pozostały odrębne.
Dowiedz się więcej
1 Sprawa polska podczas pierwszej wojny światowej
2 Wojny polsko-tureckie
3 Seniorat w dziejach Polski średniowiecznej
2 Wojny polsko-tureckie
3 Seniorat w dziejach Polski średniowiecznej
Komentarze
artykuł / utwór: Działalność zjednoczeniowa Władysława Łokietka
Dodaj komentarz (komentarz może pojawić się w serwisie z opóźnieniem)